حاشیه یا مارژین در حقیقت به فضای سفید اطراف متن تا لبه صفحه گفته می‌شود که کمک می‌کند تا متن بهتر دیده شده و زیبایی صفحه افزایش پیدا کند. در این قسمت فضایی هم برای درج عناصری مانند شماره صفحه، سر صفحه و غیره که مدام تکرار می‌شوند، به وجود می‌آید. انتخاب حاشیه نقش مهمی در بالا بردن کیفیت ظاهری کتاب دارد. به همین باید در تعیین آن، دقت بالایی داشته باشید.
استاندارد تعیین شده برای مارژین
روش‌های مختلفی برای محاسبه این حاشیه وجود دارد که از آن به عنوان نسبت طلایی نام می‌برند اما این روش همیشه و در همه جا کاربردی نیست. به همین دلیل است که باید با تناسبات و روش‌های دیگری نیز برای محاسبه مارژین آشنایی داشته باشید که فهم و کشف آن‌ها، نیاز به دانش و تجربه فراوان و تحقیق و کار مستمر دارد.
منظور از نسبت طلایی چیست؟
شکل 1 خطوط تعیین نسبت طلایی
استفاده از نسبت طلایی برای محاسبه مارژین
استفاده از نسبت طلایی یک از روش‌هایی است که مدت هاست برای تعیین ابعاد مناسب برای حاشیه کتاب‌ها از آن استفاده می‌شود. به ویژه برای کتاب‌هایی که نوشتاری هستند و از تصاویر یا عناصر گرافیکی در آن‌ها استفاده نمی‌شود. در این روش از رسم خطوطی بهره می‌گیرند که در نهایت نسبت‌های مناسب برای حاشیه یک کتاب را نشان می‌دهند.
روش‌های مختلفی توسط نشریات برای تعیین حاشیه‌ی کتاب‌ها یا مجلات به کار می‌رود که در آن‌ها نیز از تناسباتی برای ایجاد یک ساختار منظم و زیبا در کتاب استفاده می‌شود.
شخصی که این اندازه را محاسبه و تعیین می‌کند صفحه آرا است که با توجه به عواملی مانند نوع محتوا، ایده‌های بصری و همینطور ایده‌های گرافیکی به کار رفته در کتاب، ابعاد حاشیه را تعیین می‌کند. مثلا کتاب‌های شعر نسبت به کتاب‌های دیگر حاشیه بیشتری دارند در حالی که برای کتاب‌های کمک آموزشی کمترین میزان حاشیه مورد استفاده قرار می‌گیرد که بتوان بیشترین استفاده را از فضای کاغذ برای درج محتوا برد.
تاثیر قطع کتاب بر تعیین مارژین
علاوه بر موارد گفته شده، قطع کتاب نیز در تعیین میزان حاشیه صفحات اهمیت دارد. البته اولویت با نوع محتوای کتاب است اما نکات دیگری مانند قطع نیز می‌توانند در تصمیم‌گیری نهایی برای تعیین حاشیه کتاب، در نظر گرفته شوند. هر چه قطع کتاب کوچکتر باشد طبیعتا حاشیه ها نیز کاهش می یابد.
حاشیه های استاندارد
حاشیه های استاندارد نیز برای قطع های مختلف به شرح جدول زیر توصیه می‌گردد، ولی به هر حال با توجه به سلیقه شما می‌تواند متفاوت باشد:
| قطع | حاشیه خارجی | حاشیه داخلی | حاشیه از پایین | حاشیه از بالا |
|---|
| سایز رقعی و قطع وزیری |
23 |
23 |
25 |
30 |
| اندازه کتاب قطع پالتویی و خشتی |
23 |
22 |
20 |
20 |
| قطع کتاب رحلی تک ستون |
30 |
25 |
30 |
40 |
| قطع جیبی |
25 |
20 |
25 |
20 |
تنظیم قطع و حاشیه در ورد
در زیر مراحل دقیق تنظیم قطع و حاشیه را در ورد توضیح داده ایم. برای تغییر قطع کتاب در قسمت paper، طول و عرض را به ترتیب در
صفحه آرایی کتاب و نشریه با حاشیه های استاندارد
شما می توانید برای صفحه آرایی راحت کتاب و مجله خود، از قالب های آماده صفحه آرایی استفاده کنید. می توانید صفحات وب قالب آماده صفحه آرایی کتاب با ورد یا قالب مناسب صفحه بندی کتاب با ایندیزاین یا حتی قالب های آماده نشریه را ملاحظه بفرمایید و با استفاده از آن ها از استانداردترین حالات حاشیه مجله و کتاب استفاده نمایید.