وقتی وارد دنیای چاپ می شویم، در ابتدا آنقدر در مورد چاپ افست و دیجیتال می شنویم که فراموش می کنیم روش های چاپی دیگر نیز وجود دارند. چاپ فلکسوگرافی هم یکی از روند های چاپ است که در نوع خود می تواند فوق العاده باشد و کیفیت چاپ بالایی ارائه دهد. در ادامه این مقاله به تاریخچه فلکسوگرافی، فرایند آن، تفاوت با چاپ افست و سایر ویژگی های این روش چاپ نگاهی عمیق تر می کنیم.
فرایند چاپ فلکسو (فلکسوگرافی)
چاپ فلکسو روشی است بسیار منعطف که به دلیل امکان پرینت روی هر سطح و روی هر ماده ای، بخصوص در صنعت بسته بندی مورد استفاده قرار می گیرد. به دلایل مختلفی که در ادامه به آن ها پرداخته می شود، فلکسوگرافی در سال های اخیر از سایر روش های چاپی فاصله گرفته و بسیار پیشرفته تر شده است.
جوهر های چاپ فلکسو معمولا از نوع سریع خشک شونده هستند و به دلیل امکان چاپ روی صفحات غیر متخلخل، از فلکسوگرافی معمولا در بسته بندی مواد غذایی تازه استفاده می شود.
قسمت های اصلی فرایند چاپ فلکسو شامل تهیه و پرداخت تصویر، ساخت صفحه چاپ، نصب و تکمیل چاپ فلکسوگرافی است. برای ساخت صفحات فلکسوگرافی راه های متنوعی از جمله روش فتوشیمیایی، لیزری یا مکانیکی وجود دارد. جوهرهای استفاده شده در چاپ فلکسوگرافی، سطح ویسکوزیته پایینی دارند و به عنوان بخشی از فرآیند، روی سطح زیرلایه ها قرار می گیرند تا زمانی که به غلظت مناسب برسند و اصطلاحا سفت شوند.
فرایند انتهای این نوع چاپ، معمولا شامل عملیاتی مانند تا کردن، برش دادن و صحافی است.
در طول این فرایند مانند شکل زیر، رول چاپی بین سیلندر پایه (کلیشه) و سیلندر فشار حرکت می کند و در پس آن ها دو غلتک آنیلوکس و سیلندر واسط یا رابر قرار گرفته است:
آنیلوکس در فلکسوگرافی به چه معناست؟
رول آنیلوکس غلتکی محکم از جنس فولاد یا سرامیک است که سلول های 6 ضلعی سطح آن وظیفه انتقال حداکثری جوهر را بر عهده دارند. نوع طراحی سلول هایی به شکل شش ضلعی با زاویه 60 درجه برای پاشش جوهر به مقدار دقیق و یکنواخت انتخاب شده است. زوایای آنیلوکس در چاپ فلکسوگرافی از 90 تا 30 درجه وجود دارد اما طبق تحقیقات انجام شده، سلول های آنیلوکس در 60 درجه تا 15 درصد کیفیت انتقال جوهر بهتری را ارائه می دهند.
مزایای چاپ فلکسو
فلکسوگرافی می تواند طرح و تصاویر را روی پلاستیک، کاغذ، تخته، پارچه، پلاستیک، سلفون و … را با کیفیت بالا چاپ کند.
- قابلیت استفاده از طیف وسیعی از جوهر
این روش چاپ می تواند از تنوع بالای جوهر مانند جوهر های با پایه آب، جوهر های UV و جوهر های حلال استفاده کند. همچنین سرعت بالای خشک شدن جوهر در این نوع چاپ باعث صرفه جویی در زمان و هزینه خواهد شد.
فرایند چاپ فلکسوگرافی می تواند با استفاده از طیف گسترده تکرار غلتک، محصول نهایی را متناسب با نیاز و مشخصات درخواستی چاپ کند.
چاپ فلکسو در مقایسه با روش های دیگر چاپی مقرون به صرفه تر است؛ چراکه سرعت خشک شدن جوهر در آن باعث تولید سریعتر و افزایش کارایی خواهد شد.
روی سطوح متخلخل یا غیر متخلخل، چاپ فلکسوگرافی می تواند عمق رنگ بسیار بالایی را که به دنبالش بودید، به شما بدهد. در حالی که سایر تکنیک‌های چاپی با گذر چند باره روی سطح سعی در ترکیب رنگ ها دارند، فلکسوگرافی می‌تواند غنای چشمگیری را پس از یک بار حرکت به شما بدهد.
معایب چاپ فلکسوگرافی
چاپ فلکسو نمی تواند به دقت چاپ افست آثار هنری را تکثیر کند.
- ماهیت پیچیده فرایند فلکسوگرافی
نظم در نگهداری و بازدید های مکرر تجهیزات در چاپ فلکسو به همراه فرایند پیچیده این نوع چاپ، کمی کار را برای مبتدیان سخت می کند.
- تجهیزات و مواد اولیه گران قیمت
هزینه خرید و تعویض صفحات در این روش معمولاً بسیار بالا است زیرا باید برای رنگ های مختلف، صفحات جداگانه ای خریداری شود.
- غیر قابل استفاده در حجم پایین
متاسفانه این روش چاپ بر خلاف چاپ دیجیتال نیاز به زمانی برای آماده سازی تا شروع فرایند دارد و معمولا برای سفارش های کم یا نمونه قابل اجرا نیست.
انواع فلکسوگرافی
چاپ فلکسوگرافی در طول این سال ها به سرعت تغییر کرده است و به رقیبی جدی برای چاپ افست، گراور و دیجیتال تبدیل شده است. در ادامه به طور مختصر به دو روش اصلی این نوع چاپ اشاره خواهیم کرد:
در این فرایند با استفاده تیغه های دستی اقدام به حذف جوهر اضافی پخش شده روی صفحات چاپ می کنند.
در این فرآیند از سیلندرهای قالب گیری مرکزی برای تولید تصاویر واضح و با کیفیت بسیار بالاتر استفاده می شود. همچنین این روش نسبت به نوع سنتی آن، مقرون به صرفه تر است و این باعث شده فلکسو سنتی به حاشیه برود.
کاربرد های چاپ فلکسو
چاپ فلکسو به دلیل ماهیت انعطاف پذیر آن معمولا برای بسیاری از کاربرد ها می تواند مورد استفاده قرار بگیرد. اگر بخواهیم کاربرد های این نوع چاپ را طبقه بندی کنیم می توان دسته بندی زیر را برای آن ارائه داد:
به عنوان مثال محصولاتی مانند دستمال کاغذی می توانند با چاپ فلکسو با کیفیت بسیار بالایی چاپ شوند.
بسته بندی محصولات در صنعت پزشکی و داروسازی (بخصوص مکمل های غیر تجویزی) جزو مهم ترین المان های تاثیر گذاری بر مشتری است. چاپ فلکسو با قابلیت چاپی که روی سطوح متفاوت دارد جای خود را در این صنعت نیز باز کرده است.
دقت و کیفیت دو ویژگی است که از این چاپ انتظار می رود و آن را تبدیل به گزینه شماره یک برای چاپ محصولاتی مانند لوازم التحریر، کاغذ گراف، دفترچه یادداشت و … کرده است.
فلکسوگرافی به تمامی شرکت ها و برند ها کمک می کند تا با کیفیتی متفاوت اقدام به بسته بندی و لیبل زدن محصولات خود کنند.
در صنعت چاپ از این روش معمولا برای چاپ هولوگرام، لیبل های پشت چسب دار، لیبل PVC، برچسب اموال و … نیز استفاده می شود و همین موضوع اقبال صنعتگران را به این نوع چاپ بیشتر کرده است.
چاپ افست یا فلکسوگرافی؟
برای مقایسه این دو روش چاپ بهتر است به شباهت ها و تفاوت های آن ها اشاره کنیم:
شباهت های چاپ افست و فلکسوگرافی
اگرچه چاپ فلکسو و چاپ افست کاملاً باهم متفاوت هستند، اما شباهت هایی نیز دارند. در اینجا لیستی از ویژگی های مشترک هر دو روش چاپ آمده است:
- هر دو فرآیند از چاپ روی صفحات استفاده می کنند که تصویر بر روی آنها حک شده است.
- هر دو روش از جوهر با پایه آب استفاده می کنند.
- هر دو قابلیت چاپ روی طیف وسیعی از سطوح را دارند.
- هر دو برای چاپ های با تیراژ بالا مناسب هستند.
- هر دو فرایند آماده سازی اولیه طولانی دارند.
تفاوت های چاپ افست و چاپ فلکسو
به طور کلی تفاوت های این دو روش را می توان در 4 قسمت بیان کرد:
چاپ افست از طیف گسترده ای از جوهرها مانند پایه روغن، پنتون، پایه فلزی و … پشتیبانی می کند. از طرف دیگر، چاپ فلکسوگرافی از جوهرهای مبتنی بر آب، UV و همچنین جوهرهای مبتنی بر حلال می تواند تغذیه شود.
صفحات چاپ افست نسبت به ورق های پلیمری مورد استفاده در چاپ فلکسو به نگهداری بیشتری نیاز دارند. صفحات افست از آلومینیوم ساخته شده اند که اگر به درستی از آنها مراقبت نشود، مستعد اکسیداسیون هستند از طرف دیگر، چاپ فلکسو از صفحات فتوپلیمر انعطاف پذیر استفاده می کند که در طول زمان اکسید نمی شوند. به همین دلیل، چاپ فلکسو نسبت به چاپ افست به تعمیر و نگهداری بسیار کمتری نیاز دارد.
چاپ افست یک روش چاپ نسبتاً همه کاره است که امکان چاپ طیف گسترده ای از رسانه ها را فراهم می کند. می توان از آن برای چاپ روی کاغذ، مقوا، پارچه و حتی پلاستیک استفاده کرد. اما چاپ فلکسو حتی همه کاره تر است و امکان استفاده از سطوحی را که لزوماً صاف یا مسطح نیستند را هم می دهد.