قطع کتاب؛ آشنایی با انواع سایز کتاب – بخش 1
یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در چاپ کتاب قطع کتاب یا اندازه کتاب است. قطع کتاب در کشورهای مختلف استاندارهای خاص خود را دارد و متناسب با این استانداردها کتاب‌ها چاپ و منتشر می‌شوند. در هنگام چاپ کتاب حتما باید به استاندارهای قطع و سایز کتاب دقت کرد. در ادامه با مجموعه ما همراه باشید تا هر آنچه که لازم است را در مورد اندازه و سایز کتاب بدانید.
قطع کتاب چیست؟
به اندازه طول و عرض کتاب (درازا و پهنای) کتاب قطع یا سایز کتاب می‌گویند. قطعی که برای کتاب در نظر گرفته می‌شود به تعداد صفحات آن بستگی دارد. در نظر گرفتن قطع کتاب یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار است که در هنگام طراحی و صفحه آرایی کتاب باید حتما آن را در نظر بگیریم.
چرا سایز کتاب مهم است؟
بسیاری از افراد در هنگام چاپ کتاب این سوال را مطرح می‌کنند که چرا قطع کتاب مهم است. در پاسخ به این سوال باید بگوییم که اگر ابعاد کتاب به گونه‌ای طراحی نشود که مخاطب بتواند آن را در کتابخانه خود جا دهد و یا در کیف خود گذاشته و آن را حمل کند و نوشته آن به قدر خوانا نباشد که بتواند آن را بخواند، از خرید کتاب منصرف می‌شود حتی اگر مطالب کتاب بسیار جالب باشد. به همین دلیل ابعاد و اندازه کتاب مهم است.
ابعاد استاندارد قطع و سایز کتاب
در همه کشورها سایز و قطع کتاب استاندارد وجود دارد، ایران نیز از این قائد مستثنا نیست در ادامه به بررسی ابعاد استاندارد کتاب در ایران می‌پردازیم و قطع‌های استاندارد ایران را شرح می‌دهیم.
قطع کتاب رحلی
قطع کتاب رحلی عموما برای کتاب‌های فاخر مانند شاهنامه، دیوان شمس، حافظ و یا کتاب‌های مذهبی مانند قرآن و یا کتاب‌های مرجع استفاده می‌شود. این نوع قطع کتاب به سه دسته قطع رحلی کوچک (27*42 سانتی‌متر)، قطع رحلی متوسط (30*50 سانتی‌متر) و قطع رحلی بزرگ (30*60 سانتی‌متر) تقسیم می‌شود.
علت نام گذاری این نوع قطع به قطع رحلی این است که معمولا برای خواندن این کتاب آن را بر روی رحل قرار می‌دهند. قطع رحلی را هم می‌‍توان به صورت 2 ستونی و هم به صورت تک ستونی چاپ کرد. برای کتاب‌های مرجع یا رفرنس عموما برای کاهش هزینه‌های چاپ، از چاپ قطع رحلی دو ستونی استفاده می‌کنند.
اما برای چاپ کتاب‌های مانند قرآن و شاهنامه که در آن از تصاویر تذهیب و مینیاتور استفاده می‌شود از چاپ قطع رحلی تک ستونی استفاده می‌کنند.