کتاب و چاپ
کتاب به مجموعه ای از ورقه های کاغذ، پوست آهو یا ماده ای همانند آن گفته می شود که در آن مطالبی نوشته شده باشد و با هم به نخ کشیده شده یا صحافی شده باشند و در اصل به معنی دوختن چرمی به چرم دیگر یا پیوند دادن برخی از حروف به برخی دیگر به وسیله گفتن یا نوشتن است.
بنابر آنچه در کتاب لغت و درتفسیر مجمع البیان آمده، کتاب در اصل مصدر کتب است و به معنی پوستی را به پوستی دیگر پیوند دادن است مانند این که کسی پاره پوستی را به مشک آب پینه بدوزد ( کتب القربه ) یا لب های قاطری را با حلقه گرد آورد و به یکدیگر پیوسته گرداند ( کتب البغله ) و سپاهیان را هم که کتیبه گفته اند بواسطه آنست که به یکدیگر می پیوندند.
راغب می گوید نوشته ها را هم که مکتوب می گویند برای این است که حروف و کلمات را به یکدیگر می چسبانند و از آن جمله می سازند چه روی صفحه ای نوشته شود و یا آن که ضمن گفتار باشد. بنابراین کلماتی را هم که بر زبان می آورند گاهی کتاب می گویند مانند این که گفتار خداوند را پیش از آن که نوشته شود کتاب گفته اند زیرا حروف و کلماتی را به یکدیگر پیوند داده اند.
نتیجه عزم و اراده قطعی را هم که سر زدن کاری و یا پیش آمدی است و یا وجود شدن چیزی است کتاب گفته اند. فرمان دادن به کاری و واجب گردانیدن آن را هم کتاب گفته اند. ثابت و پا بر جا گردانیدن علم و عقیده ای در قلب کسی را هم کتاب گفته اند.
تاریخچه کتاب و چاپ
در طول تاریخ، کتاب به اشکال و انواع مختلف فراهم شده و دست و مرکب و قلم و نی در کتابت آن بکار رفته و درهر ورق آن سطوری مرکب از کلماتی مرتبط به هم و عبارات و مضامینی که مفهوم مشخصی را القاء می کند پیوند خورده است.
شیوه چاپ و حروفچینی در قرن اخیر به کتاب صورتی نو و کسترشی جهانی بخشیده و تهیه و دسترسی به آنرا سهل و میسر گردانیده است و سیر آن همچون مراحل سنی انسان که شامل نوجوانی و جوانی میانسالی و پیری است مراحل علامت نگاری و مقاله نویسی و رساله نویسی را پست سر گذارده، به صورت امروزین درآمده است .
کتاب مهمترین وسیله انتقال حقیقت ها و سخنگوی پیشینیان و کارنامه فرهنگ و معرفت بشر و اسباب فزونی دانش و ادبیات و بیان کننده تلخی ها و محرومیت ها و تلاش ها و کامیابی ها و پیروزی رفتگان و در مسائل علمی نشانه تسلسل تفکرات بوده، قرن ها نقل و انتقال و گسترش دانش و هنر و نشر فرهنگ و تعمیم آموزش و پرورش و ایجاد نزدیکی ملت ها را از نقطه ای به نقطه دیگر، عهده دار بوده است.
کتاب و کتابخانه، ضبط دانش اندیشمندان و تجربه صاحب نظران و نشر آن میان شیفتگان اندیشه های نو، نقش اصلی و اساسی بارور کردن اذهان را به عهده داشته است .
کتاب موجب شده که گنجینه های فکری و آثار گذشتگان برای آیندگان باقی بماند و اندیشه نسل های مختلف به هم پیوند بخورد و منبع عظیمی ازعلم و معرفت ایجاد گردد. این منبع عظیم که به تدریج تکمیل می شود از اسباب دگرگونی و تحول جوامع و ملل است. مثلاً در زمینه علوم، پیشرفت تدریجی علم فیزیک و شیمی، طرز زندگی جوامع انسانی را تغییر داده است.
این پیشرفت ها که به ویژه در صنایع مشهود است از یک یا چند نفر یا یک نسل ساخته نبوده ولی چون کشفیات مختلف، مکتوب و بایگانی شده و دست به دست گشته، پیشرفت های مزبور ممکن شده است. لذا بدیهی است آنچه میراث های فرهنگ بشری و حوادث تاریخی را که عامل تحول است زنده نگه می دارد کتاب و قلم است و نیز آنچه ما از تاریخ گذشتگان می دانیم در اثر کتابت به دستمان رسیده و گرنه شاید جز وقایعی که برای پدر و پدر جد ما سینه به سینه روایت شده، مطلب دیگری از تاریخ نمی دانستیم .