روش چاپ استنسیل چگونه است ؟

در این روش قسمت های چاپ شونده و بدون چاپ بر روی یک صفحه توری با شبکه های بسیار ریز قرار می گیرند. قسمت های چاپ شونده به صورت باز (بلوک نشده) بر روی توری شکل می گیرند و قسمت های بدون چاپ به شکل بسته (بلوک شده) هستند، در مرحله چاپ کاغذ یا دیگر مواد چاپ شونده مثل پارچه در تماس با توری آماده شده، قرار می‌گیرد و مرکب از قسمت‌های باز آن با فشار کاردک بر روی کاغذ یا پارچه چاپ می‌شود. چاپ سیلک اسکرین نوعی از چاپ استنسیل به شمار می‌رود

چاپ افست

چاپ افست که به آن چاپ لیتوگرافی نیز گفته می شود، براساس روش چاپ همسطح بوده و امروزه پر استفاده ترین روش چاپی است و این مساله به دلیل ویژگی های خاص این روش است که ترکیبی از استحکام، سرعت، کیفیت و صرفه جویی اقتصادی را در رابطه با بخش وسیعی از کارهای چاپی دارد.

واژه لیتوگرافی از دو کلمه یونانی «ليتو» (Lithos) یعنی سنگ و «گرافین» (Graphein) یعنی نوشتن تشکیل شده است.
این موضوع یعنی نوشتن بر روی سنگ به سال ۱۷۹۶ برمی گردد. زمانی که این روش به وسیله آلویس زنه فلدر (Alois Senefelder) در باواریا کشف شد. او بر حسب اتفاق دو اصل عمده این روش را کشف کرد:

 ۱. آب و چربی با یکدیگر ترکیب نمی شوند.

۲. واکنش طبیعی ماده ای مثل سنگ در برابر آب و چربی.

لیتوگرافی (یا چاپ سنگی) در شکل اولیه آن به این صورت بود که طرح مورد نظر روی لوح سنگی کشیده می شد، سپس سطح سنگ با استفاده از آب و صمغ عربی شست و شو داده می شد. قبل از چاپ، سنگ را با آب مرطوب می کردند و در نتیجه قسمت های چرب شده سنگ، آب را دفع کرده سپس به لوح سنگی مرکب زده می شد که این مرکب فقط به قسمت های قابل چاپ که قبلا چرب شده بود می چسبید و قسمت های آب خورده آن مرکب را دفع کرده و سپس با قرار دادن کاغذ بر روی سنگ و وارد کردن کمی فشار، تصویر مرکب خورده به روی کاغذ منتقل می شد.

چاپ به روش لیتوگرافی در ابتدای پیدایش و مراحل اولیه، تکنیک بسیار جالبی بود و بعنوان یک روش هنری مورد استفاده طراحان قرار می گرفت. با پیشرفت لیتوگرافی تکنیک چاپ رنگی هم به وجود آمد که به آن کر مولیتوگرافی (Chromolithography) گفته می شود. در این روش برای چاپ هر رنگ یک لوح سنگی جداگانه تهیه می شد. پیشرفت های بعدی منجر به پیدایش اتولیتوگرافی (Aurolithography) شد که در این روش طراح می توانست طرح خود را مستقیما بر روی سنگ پیاده کند.

 کاربرد عکاسی در لیتوگرافی امکان انتقال مستقیم تصویر را بدون نیاز به طراحی و یا انتقال با دست ممکن ساخت. این روش باعث شد تا لیتوگرافی در سطح وسیعی مورد استفاده قرار گیرد، چون در این صورت است که می توان متن و تصویر را بدون نیاز به طراح زبردست و با دقت بیشتری نسبت به کار با دست، تولید کرد.

 لوح سنگی به علت حجم زیاد آن کم کم جای خود را به صفحات نازک فلزی و قابل انعطاف داد، که بعدها در اثر پیشرفت تکنولوژی، پلیت هایی از جنس پلاستیک و کاغذ نیز عرضه شد.

 چاپ لیتوگرافی مستقیم، یعنی چاپ مستقیم از طریق یک پلیت و بدون استفاده از لاستیک، در آغاز توسط هنرمندان برای چاپ آثاری به تعداد اندک مورد استفاده قرار می گرفت. از اوایل قرن بیستم لیتوگرافی مستقیم کم کم جای خود را به لیتوگرافی افست داد، که در آن تصویر چاپ شونده به صورت غیر مستقیم و با واسطه (لاستیک) بر روی کاغذ چاپ می شود. یعنی طرح چاپ شونده به شکل ناخوانا (معکوس) بر روی واسطه ای به نام لاستیک (افست) شده و مجددا به صورت خوانا بر روی کاغذ چاپ می شود.

 بنابراین در چاپ افست تصویر به شکل خوانا (مستقیم بر روی پلیت منعکس می شود، سپس به حالت ناخوانا (معکوس) بر روی لاستیک افست شده و در نهایت به شکل خوانا بر روی کاغذ چاپ می شود. چاپ افست قبل از این که بر روی کاغذ و مقوا انجام شود به عنوان یک روش مناسب برای چاپ حلب مورد استفاده قرار می گرفت. پیشرفت های فراوانی در تکنولوژی چاپ افست صورت گرفته که این روش را به عنوان یکی از مهم ترین و پراستفاده ترین روش های چاپی مطرح کرده است.

۱. پیدایش پلیت فلزی نازک (زینک) به سازندگان ماشین های چاپ این امکان را داد تا ماشین های چاپ سیلندری را که سرعت چاپ آن ها دو تا سه برابر ماشین های مسطح است تولید کنند.

۲.  عمر پلیت های فلزی افزایش یافت، چون دیگر نیازی به تماس مستقیم پلیت با مواد زبری مثل کاغذ و یا مقوا نبود. پیدایش واسطه ای به نام لاستیک سیلندر این مشکل را حل کرد.

۳. استفاده از لاستیک سیلندر به عنوان واسطه بین پلیت و کاغذ، امکان چاپ تصاویر بسیار ریز و دقیق را فراهم نمود، زیرا مرکب نیز با حداقل فشار ممکن بر روی کاغذ منتقل می شود.

۴. ادامه پیشرفت در تکنولوژی ساخت مواد و شیمی، باعث پیشرفت های مهمی در تولید موادی مثل فیلم، پلیت، مرکب و کاغذ شد که به وسیله آن امکان چاپ افست با کیفیت بالا و سرعت زیاد فراهم آمد.

۵. استفاده از روش حروفچینی نوری (Photo setting) که پیشرفت های حاصل در آن، به پیدایش ایمیج ستر یا فیلم نگار (imagesetter) شد، که امکان تولید فیلم را با عکاسی و یا لیزر فراهم می سازد که مناسب ترین روش برای تولید پلیت افست است.

 تنوع ماشین های چاپ افست بسیار زیاد است؛ از ماشین های افست ورقی کوچک در ابعاد ۵۰۰ به ۳۷۵ میلی متر یا کمتر تا ماشین ورقی بزرگ تر از ۱۶۰۰ × ۱۲۰۰ میلی متر و به صورت چند رنگ. امروزه ماشین های رول از نوع کوچک و کم عرض تا بزرگ و پهن با قطر سیلندر بسیار بزرگ به صورت ۸ رنگ و بالاتر در دسترس قرار دارند.

انعطاف پذیری روش چاپ افست، امکان چاپ بسیاری از محصولات متنوع را فراهم ساخته است. ماشین های افست کوچک برای کارهایی مثل چاپ سربرگ، چاپ کارت ویزیت، انواع فرم های تجاری، دفترچه، کتابچه، انواع صورت حساب و چاپ فاکتور فروش، بسیار ایده آل است. محدوده کار این نوع ماشین ها اغلب از چاپ یک رنگ شروع شده و تا چاپ چهار رنگ ادامه پیدا می کند. در این ماشین ها امکانات اضافی برای شماره زئی، پرفراژ و خط زنی نیز وجود دارد.

ماشین های افست بزرگ تر معمولا با فرمت چاپی در محدوده ابعاد بزرگ تر از B3 و A3 تا بزرگ تر از B0 و A0 قرار دارند (بر اساس اندازه های بین المللی کاغذ A و B). محدوده کار این ماشین ها چاپ مجلات، چاپ بروشور، چاپ کتاب، چاپ پوستر و چاپ کاتالوگ را با تیراژهای کم و متوسط در برگرفته و تا بسته بندی ( چاپ جعبه و چاپ کارتن و چاپ بسته بندی) گسترش پیدا می کند.
ماشین های چاپ افست رول یا وب (Web) بر اساس نوع محصولات چاپی آن به سه -گروه تقسیم می شوند:

• ماشین های افست رول کوچک
• مخصوص چاپ رول های کم عرض
• برای چاپ فرم های تجاری (فرم پیوسته)

که به صورت سیاه و سفید و رنگی که به صورت ماشین های تک رنگ یا چند رنگ عرضه می شوند. این ماشین ها در قسمت خروجی ممکن است رول به رول یا رول به ورق تحویل دهند.

 ماشین های چاپ افست رول بزرگ به دو گروه اصلی تقسیم می شوند:

• ماشین های چاپ افست رول هیت ست (Heatset)
• ماشین های چاپ افست رول گلدست (Coldset)