ویسکوزیتهٔ مرکب براى سرعت هاى مختلف ماشین ها تنظیم مى شود. نوع مرکب ها براى فیلم هاى بسته بندى با حلال هاى الکلى عبارت است از: اتیل استاد، ایزوپروپیل الکل و اتیل گلیکول. اىن نوع مرکب را براى کاغذها نیز مى توان مورد استفاده قرار داد. در حال حاضر در کشورهاى پیشرفته براى چاپ کاغذ از مرکب با پایهٔ آب استفاده مى کنند که حلال آن همان آب مى باشد. در مدرن ترین دستگاه انتقال مرکب بر روى سیلندر چاپ که در دنیا متداول شده است به وسیلهٔ پمپ، مرکب زىر تیغه دکتر بلید پمپاژ مى شود، به همین دلیل بسیار با صرفه است؛ چون از به هدررفتن حلال ها بسیار جلوگیرى مى شود( در چاپ فلکسو هم به همىن شکل اجرا مى شود).
ویژگى هاى مرکب در چاپ گود
معمولاً چاپخانه هاى داراى سیستم چاپ هلیوگراور، خود به تولید مرکب اقدام مى نمایند زىرا اقتضاى این روش چاپى آن است که مرکب براساس نوع کار ساخته شود. البته حجم بالاى مصرف نیز اىن کار را موجّه مى سازد.
مرکب هلیوگراور از مرکب هاى لترپرس و افست رقیق تر است. البته پیگمنت مرکب ها تفاوت زیادى با هم ندارند، فقط رزین ها و حلال هاى آن ها فرق مى کند. چون حلال هاى مرکب هلیوآتش زا هستند، رزین مرکب پخته نمى شود و در میکسر کارخانهٔ مرکب سازى دماى آن از ۶۰ درجهٔ سانتى گراد بالاتر نمى رود.
کارخانه هاى سازنده، دماى آن مرکب را طورى مى سازند که با دور ماشین هماهنگ باشند و در آن سرعتى که سیلندر مى چرخد امکان انتقال به سطح چاپ شونده به صورت مطلوب وجود داشته باشد. چسبندگى و غلظت مرکب باید طورى باشد که روى سطح کار بنشىند.
قشر مرکب (یعنى مرکبى که روى سطح چاپى مى نشیند) در چاپ گود، نسبت به چاپ افست برجسته تر است و همىن امر به شدت و درخشندگى رنگ ها کمک مى کند و به دلیل مستقیم بودن چاپ (برخلاف افست که غیرمستقیم است) و نیز به خاطر نبود آب در این سیستم، مى توان رنگ هاى سنگین را با یک بار چاپ به دست آورد.
فرمول مرکب براى چاپ روى پارچه، پلاستیک، حلب و غیره فرق مى کند ( مثلا مواد مصرفى براى ساخت مرکب هاى چاپ است) و تقریباً همهٔ مرکب هاى P.V.C پلاستیک سفره اى از نوع چاپ گود پس از خشک شدن و پریدن حلال ها بدون بو هستند، پشت نمى زنند، با دست کشیدن پاک نمى شوند و کارهاى چاپى ناشى از آن ها به همدیگر نمى چسبند. این ها از محاسن این روش چاپى مى باشد که در صورت فرمولاسیون صحیح و استفاده از مواد مرغوب در ساخت مرکب، فراهم مى شود.
مرکب هاى هلیوگراور چون اغلب براى بسته بندى ها مصرف مى شوند و ممکن است در مراحل بعدى حرارت و سایش زیادى مصرف کنند باید از این نظر مقاوم باشند. حلال ها و افزودنى هایى براى مرکب هلیوگراور وجود دارد که شناخت و کاربرد آن ها نقش مهمّى در کیفیت کارها دارد. مثلا با افزودن ورنى (ورنیش) مى توان تا %۲۵ مایهٔ رنگ را کاهش دهد. حلال هاى مرکب براى کارهاى مختلف متفاوت اند: حلال هاى مرکب سلفون و کاغذ از مواد اتیل گلیکول و اتیل استات است. البته براى کاغذ از حلال هایى که از زغال سنگ مى گیرند، نیز استفاده مى شود و براى کاغذ و مقوا از تولوئن هاى مختلف (که از مواد نفتى به دست مى آید) استفاده مى شود.
تیغه دکتر بلید (راکل) چیست و چه کاربردی در چاپ گود دارد ؟
تیغه دکتر بلید یا راکل، ورقه اى است فولادى که ضخامت آن برحسب اینکه بخواهند تمیز کارى را محکم یا نرم انجام دهند، متغیر است. این ضخامت در ماشین هاى روتاتیو ۱ الى ۲ میلى متر است. زاویهٔ تیغه دکتر بلید معمولاً بین ۵۵ تا ۶۵ درجه نسبت به بازدهى رنگ. مى باشد. روزبه روز ضخامت تیغه راکل را کمتر مى کنند تا فشار کمترى روى سطح سیلندر وارد کند. روى گراورهاى عمیق نیز از تیغه راکلى با ضخامت بیشتراستفاده مى کنند. صلابت و استحکام تیغه راکل را به وسیلهٔ افزودن یک یا چندین تیغه راکل به قطر۰/۲ تا ۰/۸ میلی متر که به تیغه راکل کهنه اضافه مى شود تأمین مى کنند. بدین معنى که تیغه راکل کهنه را به پشت تیغه راکل اصلى مى افزایند تا تیغه راکل اصلى سخت تر گردد. بدین طریق به جاى اینکه بر قطر تیغه راکل بیفزایند آن را منطبق مى کنند تا قابلیت ارتجاعى خود را از دست ندهد؛ زیرا تیغه راکل در نقطه اى متکى به سیلندر مى شود. لبهٔ تیغه راکل مى بایستى قابلیت ارتجاع و خاصیت فنرى داشته باشد. مجموع تیغه راکل یا تیغه راکل متقابل به وسیلهٔ فشار تیغه راکل نگهدارى و به هم متصل مى گردد. طول لبهٔ تیغه راکل ۳ ىا ۴ میلى متر است.
که در روى حائلى در ماشین قرار گرفته است و ابتدا باید از وسط سطح تیغه راکل به طور یکنواخت بر روى سیلندر فشار وارد کند.
براى ماشین هاى روتاتیو که مرکب به سرعت خشک مى شود، باید تیغه راکل هایى با قابلیت ارتجاع کمترى به کار رود، بنابراىن باید ضخیم تر شود.
فشار تیغه راکل: تیغه راکل بر روى سیلندر متکى است. این تکیه دادن به دو طریق صورت مى گیرد؛ یا سخت و بدون ارتجاع که با جفت کردن مکانیکى صورت مى گیرد و یا به طریق ارتجاعى به وسیلهٔ یک سرى فنر و یا وزنهٔ متقابل انجام مى گیرد.
روى ماشین هاى روتاتیو امروزى، اتکاى تیغه راکل به وسیلهٔ فشار باد تأمین مى گردد. به هر حال باید فشار روى دسته ثابت باشد.
فشار یکنواخت و بدون ارتجاع سبب تمیزکارى بهتر، مخصوصاً در ماشین هاى خیلى سریع مى شود. فشار ارتجاعى، به وجود آمدن یک قسمت از حوادث را، مانند خراشیدگى سیلندر ناشى از اثر نفوذ یک دانهٔ ساینده و خراش دهنده که بین سیلندر و تیغه راکل گیر کرده باشد، مانع مى شود. از طرفى هم، فشار غیرارتجاعى و یکنواخت را نمى توان به سیلندرهاى ماشین هاى روتاتیو وارد آورد.
فشار تیغه راکل به طور متوسط باید ۱۲۰ گرم بر سانتى متر طول باشد (البته با مونتاژ معمولى). این فشار با طول تیغه راکل متغیر است و همچنین با حرکت آن نیز تغییرپذیر است.
انحناى تیغه راکل چگونه است ؟
زاویهٔ تماس تیغه راکل و سیلندر، در تمیز کارى مؤثر است، زىرا هر قدر تیغه راکل از سیلندر بازتر باشد و زاویهٔ بیشترى با سیلندر داشته باشد باید فشار بیشترى وارد آید.
به کار بردن تیغه راکل هاى نازک که محکم در دست فرو رفته باشد و تقریباً عمود بر سیلندر باشد، سبب مى شود که فشار تمیز کارى تقلیل یابد. روى رتاتیوهاىى با قطر و اندازهٔ متغیر، تنظیم مضاعف دوران و حرکت انتقالى، سبب مى شود که انحناى ثابتى براى تیغه راکل روى سیلندر به دست آید. قطر سیلندر هرچه باشد انحناى تیغه راکل بر روى آن ثابت خواهد بود.
ماشین ها امروزه به این اکتفا کرده اند که تغییر مکان بیش از ۱۰ سانتى متر نباشد. تیغه راکل بر روى سیلندر، حرکت طولى مى کند. ( صلایه ۱ ) انجام مى دهد و مى توان گفت تغییر مکان جانبى دو هدف دارد:
جلوگیرى از فرسودگى موضعى در مقابل قسمت هاى شدید گراور شدهٔ سیلندر
جلوگیرى از ناخالصى مرکب که در سطح سیلندر(مرکب هاى مرغوب) موجود مى باشد.خطر اخیر از موقعى که اصلاح شده اى به بازار آمده و مرکب را تصفیه کرده و محفظهٔ مرکب دان را ساخته اند تا گرد و غبار در روى مرکب ننشیند، دیگر وجود ندارد.
فرمان حرکت تیغه دکتر بلید با قدرت گریز از مرکز، یا به وسیلهٔ چرخ دندانه دار یا جفت شدن دو چرخ دندانه دار، و یا به طریق ارتجاعى، به وسیلهٔ محرک هیدرولیکى، داده مى شود. از یک طرف نباید اسباب راهنمایى جانبى بازى کند، زىرا نتیجه اش، تغییر فشار در تمیز کارى مى شود.
نیروى تمیزکارى بستگى به سرعت نسبى تیغه راکل نسبت به سیلندر دارد. این سرعت نسبى در صورتى که خود تیغه راکل سرعتش متغبر باشد، نىز تغییرپذیر است. محرک بر اثر گریز از مرکز، به عمل تمیزکارى نظم و ترتیب کمترى نسبت به محرک با چرخ دندانه دار مى دهد که در این محرک سرعت تیغه راکل تغییر مى کند. این موضوع براى چاپ چند رنگ که در آن میزان بودن و تنظیم مرکب اهمیت بسزایى دارد خیلى حساس است.
نقطهٔ مرگ، نقطه اى است که محرک کار نکند و موتور خاموش گردد ولى براى لحظه اى هنوز در گردش باشد. این لحظه را نقطهٔ مرگ مى گویند. از نقطهٔ مرگ، تیغه راکل ها در هر سمتى که باشند متوقف مى شوند و باید زمان توقف را به حداقل رسانید.
همىشه یک رابطهٔ علت و معلولى بین حرکت تیغه راکل و تشکیل خراشیدگى حاصله از جسم ساینده و خراش دهنده که در فرم فرورفته باشد وجود دارد. مسلم است که تناوب خراشیدگى ها بستگى سیستماتیک به تناوب حرکت تیغه راکل نسبت به دوران سیلندر دارد.
هرگاه محرک تیغه راکل از محرک ماشین جدا باشد باز هم این خراشیدگى ها تولید مى شود ولى در این صورت بسیار کم و معدود است. باید سعى کرد تیغه راکلى را به کار گرفت که از نوارهاى فولادى تشکیل شده و روى سیلندر تغییر مکان مى دهد و موقع برگشت از قسمت خارجى سیلندر تیز مى شود.