انواع چاپ

انواع روش های چاپ، هر تفاوتی که با یکدیگر داشته باشند، ابتدا یک مرحله اصلی و مشابه را می گذرانند که عبارت است از انتقال اریژینال (متن و یا تصویری که قرار است چاپ شود) به یک حامل، مثل پلیت، سیلندر و یا استنسیل که در نهایت به تولید فرم چاپی می انجامد.

اریژینال یا آرت ورک (Art work) معمولا با توجه به مجموعه ای از روش های چایی برای چاپ با یک روش خاص تهیه می شود. متن دست نویس یا حروفچینی شده آماده عکاسی به دوربین سپرده می شود که فیلم تهیه شده از آن اغلب به طور مستقیم بر روی پلیت منتقل می شود. تصاویر انتقالی یا به شکل خطی – سیاه و سفید و بدون ترام – و یا با سایه روشن ها و تنهای پیوسته است که در این صورت با استفاده از ترام، تصویر مورد نظر به نقاط بسیار ریز شکسته می شود.

در روش لیتوگرافی معمول، کار چاپی که از حروف و تصویر تشکیل شده است بر روی فیلم (به عنوان واسطه منتقل می شود. این فیلم یا پوزتیو (مثبت) و یا نگاتیو (منفی) است که انتخاب نوع آن باید قبل از مرحله انتقال تصویر از فیلم به پلیت صورت گیرد.

انواع حامل های تصویر (سیلندر، پلیت و یا استنسیل) را می توان با نوردهی فیلم مونتاژ شده روی پلیت یا حکاکی روی سیلندر هلیوگراور با سیستم لیزری و دیجیتال و یا انتقال شیمیایی، برای چاپ آماده ساخت.

تمام حامل های تصویر (Image carrier) از دو سطح جداگانه تشکيل می شوند: یک سطح تصویر دار یا قسمت چاپ شونده (Image area) و یک سطح بدون تصویر ( non – image area) یا بدون چاپ.

سطح تصویر دار و یا چاپ شونده مرکب را با فرآیند مکانیکی و یا شیمیایی دریافت می کند و سطح بدون چاپ خاصیت دفع مركب را داشته و با مرکب را دریافت نمی کند. همچنین کلمه Print که به شکل ناخوانا روی سیلندر لاستیک ظاهر شده است و پس از عبور کاغذ از بین سیلندر لاستیک و سیلندر چاپ به شکل خوانا بر روی کاغذ چاپ می شود. فرآیند چاپ با برقراری فشار لازم بین سیلندر لاستیک و سیلندر چاپ صورت می گیرد.

انواع مختلف چاپ چیست؟

شاید این سوال شما باشد. شناخت انواع چاپ برای اغلب افرادی که نیاز به متخصص شدن در زمینه چاپ دارند یا کسانی که نیاز به چاپ بسته بندی یا دیگر اقلام چاپی دارند یا برای گرافیست هایی که باید طراحی بسته بندی یا طراحی اقلام چاپی را انجام دهند، امری ضروری به حساب می‌آید.

برای اغلب افرادی که میخواهند جنس خود را بسته بندی کنند و روی آن لوگو یا برند خود را چاپ کنند، شناخت انواع چاپ برای محاسبه قیمت تمام شده کارشان و پایین آوردن آن بسیار مهم است. مثلا افرادی که میخواهند مواد غذایی تولیدی خود را بسته بندی کنند و نمیدانند بهترین متریال برای بسته بندی تولیداتشان، باید کاغذی باشد یا پلاستیکی یا شیشه ای یا مقوایی و فلزی و بهترین روش چاپ برای آنها کدام است .

ضرورت شناخت انواع چاپ

بسیاری از مردم با واژه‌هایی مانند چاپ دیجیتال، چاپ اسکرین، چاپ لیزر و غیره آشنا هستند. اما آیا میدانید که آنها چه هستند؟ ممکن است که از چاپگرهای لیزری در دفتر کار یا در خانه استفاده کنیم اما برای کار بازاریابی مانند چاپ بروشور، دفترچه، لوازم التحریر و یا آگهی‌ها، ما نیاز داریم تا از یک شرکت چاپ حرفه‌ای استفاده کنیم.

وقتی صحبت از فرآیندهای چاپ می‌شود، سه نوع اصلی وجود دارد:

چاپ افست یا لیتوگرافی
چاپ دیجیتال
چاپ اسکرین

تفاوت بین آنها چیست؟ در زیر نگاهی به این سه می‌اندازیم.

فرآیند چاپ افست چیست؟

با چاپ افست یا لیتوگرافی، تصویر یا طرح به پلیت‌های فلزی منتقل می‌شود و سپس از پلیت‌ها به پوشش پلاستیکی منتقل می‌شود. سپس پوشش جوهری، تصویر را به روی کاغذ منتقل می‌کند. به این فرآیند، آفست می‌گویند چرا که جوهر در ابتدا به روی پلیت، سپس به پوشش منتقل می‌شود به جای اینکه مستقیما به روی کاغذ منتقل شود. به دلیل زمان و هزینه‌ی مورد نیاز برای راه‌اندازی، ایجاد پلیت و جوهر پیش از چاپ، چاپ افست برای تعداد چاپ کمتر مقرون به صرفه نیست و تنها برای تعداد بالای چاپ مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فرآیند چاپ دیجیتال چیست؟

چاپ دیجیتال به جای جوهرهای معمولی از تونر استفاده می‌کند و با فرآیند چاپ دیجیتال، طرح شما مستقیما از فایل پی‌دی‌اف چاپ می‌شود. چاپ دیجیتال فوری نمی‌تواند با کیفیت‌ چاپ ۴ رنگ نمی‌تواند رقابت کند. با این حال، پیشرفت‌های عظیم در تکنولوژی در چند دهه گذشته منجر به چاپ دیجیتال شده‌است که غیرممکن است تفاوت آن را با چاپ لیتوگرافی متوجه شوید. از آنجایی که هیچ هزینه‌ی راه‌اندازی یا محدودیت تعداد چاپ وجود ندارد، چاپ دیجیتال نیز برای تعداد پایین چاپ (چه ۹ عدد، چه ۹۰۰ عدد) و برای چاپ‌های سفارشی و شخصی، مناسب است.

فرآیند چاپ اسکرین چیست؟

همانطور که می‌دانیم، چاپ اسکرین از اوایل قرن بیستم برای چاپ بر روی پارچه، چوپ، شیشه، صفحات تبلیغاتی و غیره مورد استفاده قرار گرفته است. تصویر به یک سطح مشبک منتقل می‌شود و نواحی خالی مانده با لایه‌ای پوشیده می‌شود. فرآیند چاپ شامل فشردن جوهر به این صفحه مشبک و در نهایت بر روی متریال چاپی می‌باشد.

چاپ تعداد بالا چیست؟

چاب تعداد بالا به فرآیند چاپ با تعداد صدها و هزاران تعداد اشاره دارد. زمانی که این مقدار چاپ می‌شود، هزینه‌ی هر نسخه‌ی چاپی کاهش می‌یابد. (شایان ذکر است که هیچ چاپگری سیاست بازپرداخت هزینه یا برگشت چاپ را ندارد چرا که اگر ۱۰ هزار دفترچه را چاپ کرده و بعد متوجه شوید که تنها ۱۰۰۰ عدد از آن را نیاز داشته اید، بنابراین تنها به یک سطح بازیافت بزرگ نیاز خواهید داشت.)

اصول اساسی چهار روش عمده چاپ

روش چاپ افست چگونه است ؟

آماده سازی چاپ سنگی و چاپ افست را لیتوگرافی گویند . فرم چاپ آماده شده برای چاپ افست، پلیت یا زینک است. در این روش قسمت های چاپ شونده و بدون چاپ روی پلیت، هر دو در یک سطح صاف و به صورت مسطح قرار دارند و لاستیک در تماس با کل سطح پلیت قرار می گیرد. سطح پلیت یا زینک قابلیت جذب مركب و انتقال آن به لاستیک را دارد. بقیه سطح پلیت که قسمت های بدون چاپ آن را تشکیل می دهد، مرکب را دفع می کند. قسمت های بدون چاپ پلیت به وسیله محلول مرطوب کننده مثل آب مرطوب می شود، تغذیه مرکب و آب به صورت همزمان انجام می شود

روش چاپ برجسته چگونه است ؟

سطح چاپ شونده روی فرم چاپی در این روش، برجسته تر از سطح بدون چاپ است. قسمت برجسته، مرکبی می شود و سپس آن را در اثر فشار به کاغذ یا سطح کار چاپی منتقل می کند. هم نوردهای مرکب و هم کاغذ، تنها با قسمت برجسته تماس پیدا می کنند. چاپ فلکسوگرافی و لترپرس نمونه هایی از چاپ برجسته هستند.

روش چاپ گود چگونه است ؟

در این روش قسمت های چاپ شونده پایین تر و یا گودتر از قسمت بدون چاپ قرار دارد. قسمت گود با مرکب پر شده و مرکب اضافی از سطح سیلندر پاک می شود. سپس سیلندر چاپ با فشار با سطح کاغذ یا سطح کار چاپی تماس می گیرد و مرکب را روی آن منتقل می کند.

روش چاپ استنسیل چگونه است ؟

در این روش قسمت های چاپ شونده و بدون چاپ بر روی یک صفحه توری با شبکه های بسیار ریز قرار می گیرند. قسمت های چاپ شونده به صورت باز (بلوک نشده) بر روی توری شکل می گیرند و قسمت های بدون چاپ به شکل بسته (بلوک شده) هستند، در مرحله چاپ کاغذ یا دیگر مواد چاپ شونده مثل پارچه در تماس با توری آماده شده، قرار می‌گیرد و مرکب از قسمت‌های باز آن با فشار کاردک بر روی کاغذ یا پارچه چاپ می‌شود. چاپ سیلک اسکرین نوعی از چاپ استنسیل به شمار می‌رود.

تعریف چهار روش عمده چاپ

چاپ افست

چاپ افست که به آن چاپ لیتوگرافی نیز گفته می شود، براساس روش چاپ همسطح بوده و امروزه پر استفاده ترین روش چاپی است و این مساله به دلیل ویژگی های خاص این روش است که ترکیبی از استحکام، سرعت، کیفیت و صرفه جویی اقتصادی را در رابطه با بخش وسیعی از کارهای چاپی دارد.

واژه لیتوگرافی از دو کلمه یونانی «ليتو» (Lithos) یعنی سنگ و «گرافین» (Graphein) یعنی نوشتن تشکیل شده است.
این موضوع یعنی نوشتن بر روی سنگ به سال ۱۷۹۶ برمی گردد. زمانی که این روش به وسیله آلویس زنه فلدر (Alois Senefelder) در باواریا کشف شد. او بر حسب اتفاق دو اصل عمده این روش را کشف کرد:

۱. آب و چربی با یکدیگر ترکیب نمی شوند.

۲. واکنش طبیعی ماده ای مثل سنگ در برابر آب و چربی.

لیتوگرافی (یا چاپ سنگی) در شکل اولیه آن به این صورت بود که طرح مورد نظر روی لوح سنگی کشیده می شد، سپس سطح سنگ با استفاده از آب و صمغ عربی شست و شو داده می شد. قبل از چاپ، سنگ را با آب مرطوب می کردند و در نتیجه قسمت های چرب شده سنگ، آب را دفع کرده سپس به لوح سنگی مرکب زده می شد که این مرکب فقط به قسمت های قابل چاپ که قبلا چرب شده بود می چسبید و قسمت های آب خورده آن مرکب را دفع کرده و سپس با قرار دادن کاغذ بر روی سنگ و وارد کردن کمی فشار، تصویر مرکب خورده به روی کاغذ منتقل می شد.

چاپ به روش لیتوگرافی در ابتدای پیدایش و مراحل اولیه، تکنیک بسیار جالبی بود و بعنوان یک روش هنری مورد استفاده طراحان قرار می گرفت. با پیشرفت لیتوگرافی تکنیک چاپ رنگی هم به وجود آمد که به آن کر مولیتوگرافی (Chromolithography) گفته می شود. در این روش برای چاپ هر رنگ یک لوح سنگی جداگانه تهیه می شد. پیشرفت های بعدی منجر به پیدایش اتولیتوگرافی (Aurolithography) شد که در این روش طراح می توانست طرح خود را مستقیما بر روی سنگ پیاده کند.

کاربرد عکاسی در لیتوگرافی امکان انتقال مستقیم تصویر را بدون نیاز به طراحی و یا انتقال با دست ممکن ساخت. این روش باعث شد تا لیتوگرافی در سطح وسیعی مورد استفاده قرار گیرد، چون در این صورت است که می توان متن و تصویر را بدون نیاز به طراح زبردست و با دقت بیشتری نسبت به کار با دست، تولید کرد.

لوح سنگی به علت حجم زیاد آن کم کم جای خود را به صفحات نازک فلزی و قابل انعطاف داد، که بعدها در اثر پیشرفت تکنولوژی، پلیت هایی از جنس پلاستیک و کاغذ نیز عرضه شد.

چاپ لیتوگرافی مستقیم، یعنی چاپ مستقیم از طریق یک پلیت و بدون استفاده از لاستیک، در آغاز توسط هنرمندان برای چاپ آثاری به تعداد اندک مورد استفاده قرار می گرفت. از اوایل قرن بیستم لیتوگرافی مستقیم کم کم جای خود را به لیتوگرافی افست داد، که در آن تصویر چاپ شونده به صورت غیر مستقیم و با واسطه (لاستیک) بر روی کاغذ چاپ می شود. یعنی طرح چاپ شونده به شکل ناخوانا (معکوس) بر روی واسطه ای به نام لاستیک (افست) شده و مجددا به صورت خوانا بر روی کاغذ چاپ می شود.

بنابراین در چاپ افست تصویر به شکل خوانا (مستقیم بر روی پلیت منعکس می شود، سپس به حالت ناخوانا (معکوس) بر روی لاستیک افست شده و در نهایت به شکل خوانا بر روی کاغذ چاپ می شود. چاپ افست قبل از این که بر روی کاغذ و مقوا انجام شود به عنوان یک روش مناسب برای چاپ حلب مورد استفاده قرار می گرفت. پیشرفت های فراوانی در تکنولوژی چاپ افست صورت گرفته که این روش را به عنوان یکی از مهم ترین و پراستفاده ترین روش های چاپی مطرح کرده است.

۱. پیدایش پلیت فلزی نازک (زینک) به سازندگان ماشین های چاپ این امکان را داد تا ماشین های چاپ سیلندری را که سرعت چاپ آن ها دو تا سه برابر ماشین های مسطح است تولید کنند.

۲. عمر پلیت های فلزی افزایش یافت، چون دیگر نیازی به تماس مستقیم پلیت با مواد زبری مثل کاغذ و یا مقوا نبود. پیدایش واسطه ای به نام لاستیک سیلندر این مشکل را حل کرد.

۳. استفاده از لاستیک سیلندر به عنوان واسطه بین پلیت و کاغذ، امکان چاپ تصاویر بسیار ریز و دقیق را فراهم نمود، زیرا مرکب نیز با حداقل فشار ممکن بر روی کاغذ منتقل می شود.

۴. ادامه پیشرفت در تکنولوژی ساخت مواد و شیمی، باعث پیشرفت های مهمی در تولید موادی مثل فیلم، پلیت، مرکب و کاغذ شد که به وسیله آن امکان چاپ افست با کیفیت بالا و سرعت زیاد فراهم آمد.

۵. استفاده از روش حروفچینی نوری (Photo setting) که پیشرفت های حاصل در آن، به پیدایش ایمیج ستر یا فیلم نگار (imagesetter) شد، که امکان تولید فیلم را با عکاسی و یا لیزر فراهم می سازد که مناسب ترین روش برای تولید پلیت افست است.

تنوع ماشین های چاپ افست بسیار زیاد است؛ از ماشین های افست ورقی کوچک در ابعاد ۵۰۰ به ۳۷۵ میلی متر یا کمتر تا ماشین ورقی بزرگ تر از ۱۶۰۰ × ۱۲۰۰ میلی متر و به صورت چند رنگ. امروزه ماشین های رول از نوع کوچک و کم عرض تا بزرگ و پهن با قطر سیلندر بسیار بزرگ به صورت ۸ رنگ و بالاتر در دسترس قرار دارند.

انعطاف پذیری روش چاپ افست، امکان چاپ بسیاری از محصولات متنوع را فراهم ساخته است. ماشین های افست کوچک برای کارهایی مثل چاپ سربرگ، چاپ کارت ویزیت، انواع فرم های تجاری، دفترچه، کتابچه، انواع صورت حساب و چاپ فاکتور فروش، بسیار ایده آل است. محدوده کار این نوع ماشین ها اغلب از چاپ یک رنگ شروع شده و تا چاپ چهار رنگ ادامه پیدا می کند. در این ماشین ها امکانات اضافی برای شماره زئی، پرفراژ و خط زنی نیز وجود دارد.

ماشین های افست بزرگ تر معمولا با فرمت چاپی در محدوده ابعاد بزرگ تر از B3 و A3 تا بزرگ تر از B0 و A0 قرار دارند (بر اساس اندازه های بین المللی کاغذ A و B). محدوده کار این ماشین ها چاپ مجلات، چاپ بروشور، چاپ کتاب، چاپ پوستر و چاپ کاتالوگ را با تیراژهای کم و متوسط در برگرفته و تا بسته بندی ( چاپ جعبه و چاپ کارتن و چاپ بسته بندی) گسترش پیدا می کند.
ماشین های چاپ افست رول یا وب (Web) بر اساس نوع محصولات چاپی آن به سه -گروه تقسیم می شوند:

ماشین های افست رول کوچک
مخصوص چاپ رول های کم عرض
برای چاپ فرم های تجاری (فرم پیوسته)

که به صورت سیاه و سفید و رنگی که به صورت ماشین های تک رنگ یا چند رنگ عرضه می شوند. این ماشین ها در قسمت خروجی ممکن است رول به رول یا رول به ورق تحویل دهند.

ماشین های چاپ افست رول بزرگ به دو گروه اصلی تقسیم می شوند: